به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه علمیه خراسان، آیت‌الله رضا استادی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در جمع طلاب زبان‌دان و اساتید نخبه این حوزه، در شهر قم، با تبیین شاخص‌های اثرگذاری یک طلبه مؤمن و عالم مولد، تصریح کرد: باید رفتار، درس خواندن و تدریس هر طلبه با هدف تقویت ایمان مردم و تبدیل شک آنان به یقین انجام شود و اگر سخن یا عمل عالم دینی موجب تزلزل ایمان مردم گردد، نه تنها سود ندارد بلکه زیان‌آور است.
وی با اشاره به اینکه طلبه زمانی می‌تواند مبلّغ و معلم حقیقی دین باشد که گفتار و نوشتار او مردم را به سوی یقین دینی دعوت کند، گفت: در سیره علمای گذشته، زندگی آنان برای مردم دعوتی عملی به ایمان بود و هرجا حضور می‌یافتند، آثار یقین در جامعه گسترش می‌یافت. بر اساس روایات، باید نزد عالمی رفت که انسان را از شک به یقین نزدیک کند و این معیار هم برای انتخاب استاد و هم برای مبلغ دین راهگشا است.
طلاب نخبه نباید با ادعای تحقیق، مردم را دچار تردید دینی کنند
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با انتقاد از آن دسته از طلابی که بدون تخصص لازم در مسائل وارد می‌شوند، افزود: برخی به سبب اعتماد نابجا به باسوادی یا عنوان نخبگی خود، در حوزه‌هایی سخن می‌گویند که تخصص ندارند و همین امر سبب گمراهی مخاطبان می‌شود.
وی تأکید کرد: تحقیق علمی ارزشمند است، اما هر تحقیق شخصی قابل انتشار نیست؛ مطلبی وقتی شایسته نشر است که از سوی اهل حجت و مورد وثوق باشد.
آیت‌الله استادی خاطرنشان کرد: تحقیق ارجمند است، ولی شرط نشر آن، حجیت و اعتبار است. اگر سخن یا نوشته‌ای از طلبه، ایمان مردم را کاهش دهد یا یقین آنان را به شک بدل کند، برخلاف وظیفه طلبگی است.
دعوت علمای حقیقی، دعوت از شک به یقین است
وی اظهار داشت: کلاس علم باید محل تقویت ایمان باشد نه تزلزل آن. هر سخن و نوشته‌ای که مستمع را از یقین به شک برساند، برخلاف رسالت طلبگی است.
آیت‌الله استادی افزود: امروزه به سبب انتشار گسترده مطالب در فضای مجازی، لازم است طلاب و مبلغین مراقب باشند که انتشار هر سخن بدون پشتوانه علمی صحیح، ناآگاهانه دین مردم را متزلزل می‌کند.
وی گفت: طلبگی حقیقی آن است که لطافت گفتار، دقت نوشتار و پاکی رفتارِ عالم دینی، مردم را در مسیر یقین الهی استوارتر سازد و از سرگردانی فکری و تردید در اعتقادات دور نگه دارد.
تحقیق فقهی بدون تکیه بر رساله، حجت نیست و موجب انحراف در دین می‌شود
آیت‌الله استادی در ادامه مباحث اخلاقی خود با اشاره به ضرورت پرهیز از اظهار نظرهای فردی در مسائل فقهی گفت: تحقیق علمی در فقه امری ارزشمند است، اما هر تحقیقی حجت نیست، حتی برای شخص محقق نیز نتیجهٔ تحقیق تا زمانی که بر پایه رسالهٔ فقیه جامع‌الشرائط قرار نگیرد، اعتبار شرعی ندارد.
آیت‌الله استادی با نقل حدیثی از رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) خاطرنشان کرد: عالم واقعی آن است که از شک به یقین برسد، نه آنکه در ظن و گمان گرفتار بماند.
به گفته وی، بسیاری از تحقیقات امروزی با مبانی رساله‌ها و سلیقهٔ صحیح فقهی سازگار نیست و این خطاها باید با مراقبت علمی و جمعی اصلاح شود.
این استاد حوزه علمیه یادآور شد: مقام معظم رهبری نیز همواره بر کار گروهی در عرصهٔ تحقیق تأکید داشته‌اند؛ یعنی اگر گروهی از مبلغان و نخبگان فقهی در فضایی علمی و منظم گرد هم آیند، می‌توانند صحت یا ناصحیح بودن اندیشه‌ها را بسنجند. اما اگر هر فرد به صورت مستقل و بدون تأیید علمی اقدام کند، همان تلاش علمی ممکن است به جای ثواب، گناه و تخریب دین شود.
تکیه بر اخلاق مجرّب، راه اثرگذاری در جامعه دینی است
آیت‌الله استادی تصریح کرد: درس و تبلیغ دین تنها زمانی اثرگذار است که گوینده، اخلاق آزموده و مورد اعتماد مردم را در خود داشته باشد.
وی با اشاره به نمونه‌هایی از علمای بزرگ گذشته در مشهد و قم، افزود: این بزرگان به جهت دوری از دنیا و اخلاص در عمل، در دل مردم جایگاه یقین‌آفرین داشتند.
آیت‌الله استادی یادآور شد: دنیاگرایی برای طلاب و مبلغان، بزرگ‌ترین آفت تبلیغ دین است. طلبه‌ای که به تفاوت‌های مالی یا موقعیت‌های ظاهری اهمیت دهد، پایبندی‌اش به رسالت دین سست خواهد شد، لذا عالم متکبر نه تنها خود آسیب می‌بیند، بلکه جامعه را از مسیر یقین منحرف می‌کند.
علم نافع، زبانی پاک و رفتاری زینت‌بخش برای اهل‌بیت(علیهم‌السلام) می‌طلبد
این استاد حوزه علمیه گفت: علم نافع آن علمی است که پیش از آنکه برای دیگران مفید باشد، در خود انسان اثر بگذارد.
وی پاکی زبان را از ارکان علم نافع دانست و تأکید کرد: طلبه یا مبلغی که زبانش در غیبت، شایعه یا نقل بدون تحقیق آلوده شود، نمی‌تواند مروّج دین باشد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: آنچه در رفتار و گفتار طلاب و مبلغان باید دیده شود، زینت اهل‌بیت(علیهم‌السلام) بودن است.
آیت‌الله استادی تصریح کرد: اگر رفتار ما در چشم مردم نشانهٔ دینداری و فروتنی باشد، آن‌گاه تبلیغ دین معنا پیدا می‌کند. اما اگر نفس و تکبّر بر ما غلبه کند، دین مردم آسیب می‌بیند و وظیفهٔ طلبگی از مسیر خود خارج می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه گفتار دینی باید با عمل همراه باشد، گفت: گفتن از تدین و اخلاص آسان است اما آنچه جامعه را متحول می‌سازد، عمل صادقانه به معارف دینی است.
آیت‌الله استادی خاطرنشان کرد: مبلغ دینی زمانی می‌تواند دین را به دیگران منتقل کند که خود به لوازم آن پایبند باشد؛ زیرا گفتن و برخاستن بدون عمل، تأثیری در نفوس ندارد.
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه در مسیر تبلیغ نباید هیچ فردی، نخبه یا غیر نخبه، دچار ناامیدی شود، تصریح کرد: هدف اصلی، عملکرد صحیح است و اگر کسی درست عمل کند موجب امید و اعتماد در جامعه می‌شود و اگر در عمل کوتاهی کند، باعث سستی ایمان مردم خواهد شد.
وی گفت: هر طلبه و مبلغ در میان جمع خود باید نمونه پاکی، صداقت و دقت باشد تا مردم نسبت به دین علاقه‌مند شوند؛ زیرا یک رفتار ناصحیح از اهل لباس دین می‌تواند اثر منفی بر باور عمومی برجای گذارد.
عمل صادقانه، اساس تأثیرگذاری در تبلیغ دینی
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به روایت معروف از پیامبر اکرم(صلى‌الله‌عليه‌وآله) درباره «علم نافع» بیان کرد: علم حقیقی آن است که انسان را به شناخت اصول عقاید، فقه عملی و اخلاق الهی برساند. به تعبیر حضرت، علمی که مفید است همان معرفت اعتقادی، فقهی و اخلاقی است و غیر از این سه مسیر، طلب علم بی‌ثمر خواهد بود.
وی تأکید کرد: طلبه پس از چند سال درس باید در فقه، اعتقادات و اخلاق به یقین رسیده باشد و همانگونه که ائمه اطهار(علیهم‌السلام) خود عمل کردند، در این سه عرصه به عمق و اخلاص برسد.
آیت‌الله استادی افزود: کسی که در این مسیر به اخلاق ائمه(علیهم‌السلام) نزدیک شود، نیاز به جایگزین یا نظریه‌های بیرونی ندارد، زیرا تعالیم اهل‌بیت(علیهم‌السلام) برای تهذیب نفس و رشد معرفتی کافی است. البته علم جدید و روش‌های نو اگر در خدمت هدایت و تکامل انسان باشند، مذموم نیستند، اما باید پایه معرفتی در اصول و اخلاق اسلامی بر جای خود استوار بماند.
عالم دین باید فروتنی و شناخت دقیق را در رفتار خود نشان دهد
وی با تأکید بر اینکه عالم باید قبل از هر چیز خود را بشناسد، گفت: ممکن است کسی از نظر علمی برجسته باشد اما اخلاق متعالی نداشته باشد؛ چنین دانشی خشن و بی‌ثمر خواهد بود. عالم حقیقی کسی است که فروتنی و درک انسانیت را در رفتار و گفتار خود نشان دهد، نه آنکه از تکبر سخن بگوید و خود در شک و تردید باشد.
آیت‌الله استادی یادآور شد: ما باید قدر مرجعیت و علمای بزرگ را بدانیم، زیرا ائمه اطهار(علیهم‌السلام) خود مردم را به رجوع به فقها و مراجع فراخوانده‌اند.
وی تأکید کرد: تبلیغ صحیح یعنی عمل صالح، رفتار مؤدبانه و نشر معرفتی که هم برای خود و هم برای دیگران نافع باشد؛ چراکه هر علم و گفتاری که انسان را به اصلاح عقیده، عمل و اخلاق نرساند، از مسیر علم نافع خارج است.
