حمیده نانکلی، از زنان مبارز انقلاب اسلامی ایران و زندانی سیاسی رژیم پهلوی، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه علمیه خراسان، با اشاره به نحوه ورود زندانیان به زندان و رفتار مأموران گفت: در زمان ورود به بازداشتگاه، میان زن و مرد هیچ تفاوتی وجود نداشت. بازجو مرد بود و همه زندانیان پس از تحویل لباس‌ها، تنها یک دست بلوز و شلوار دریافت می‌کردند که جنس و رنگ آن برای زن یا مرد تفاوتی نداشت. گاه یک تکه پارچه سفید را برای پوشش بر سر زندانی می‌انداختند تا همان را به‌عنوان حجاب در سلول استفاده کند. شرایط به حدی سخت بود که حتی در لحظه بازجویی، اگر دست و پا بسته می‌شد، تقلا و حرکت زندانی موجب شدت شکنجه و آسیب بیشتر می‌گردید.  

نانکلی افزود: در بخش زنان، معمولاً سلول‌ها از مردان جدا بود و یک خانم از کارمندان زندان هر روز عصر، ساعت دو تا سه، برای سرکشی به بند زنان مراجعه می‌کرد. اما با وجود این، امکانات اولیه برای زنان تقریباً وجود نداشت. هیچ وسایل بهداشتی مناسبی در اختیار آنان قرار نمی‌گرفت، حمام نیز هفته‌ای یک بار مجاز بود، آن‌هم در صورتی که بازجو اجازه می‌داد.  

وی از دوران نوجوانی خود چنین یاد کرد: وقتی دستگیر شدم شانزده ساله بودم و نزدیک به هفت ماه در زندان اوین بودم. برادرم پیش از من بازداشت شد و تحت شکنجه‌های شدید به شهادت رسیده بود. بعد از شهادت او، من را دستگیر کردند و به دو سال و نیم زندان محکومم کردند؛ بخشی از این مدت را در زندان قصر گذراندم و یک ماه آخر را نیز در اوین بودم.

بازجویی و انتقال پیام‌ها در سایه خطر و فشار  

نانکلی با اشاره به نحوه ارتباط زندانیان با بیرون گفت: خانواده‌ها تنها پل ارتباطی بودند و اخبار، نامه‌ها و پیام‌ها از طریق آنان بین داخل و خارج منتقل می‌شد. 

وی شرح داد: شکنجه‌های آن دوران تنها جسمی نبود، بلکه روحی و روانی نیز فشار شدیدی وارد می‌کرد. در بسیاری از موارد، بازجویان برای شکستن مقاومت مادران زندانی، آنان را با فرزندانشان روبه‌رو می‌کردند و تهدید به آسیب زدن می‌کردند.

زنان مؤمن، سنگر ایمان و ریشه مقاومت انقلاب اسلامی

نانکلی با اشاره به نقش زنان مبارز آن دوران افزود: بسیاری از زنان زندانی، شاگرد کلاس‌های قرآن و آموزش دینی خانم دباغ بودند. این جلسات از پایه، ایمان آن‌ها را مستحکم کرده بود؛ کسانی که از نوجوانی در کنار مادرانشان با قرآن و اصول شرعی آشنا بودند و همین آشنایی سبب شد در سختی‌ها آرامش و هدف خود را از دست ندهند.

این مبارز سیاسی گفت: ما در آن روزها آموخته بودیم که اگر ایمان ریشه‌دار نباشد، شاخه‌ها دوام نمی‌آورند، لذا انقلاب از همین ریشه‌ها رشد کرد.

نانکلی گفت: مشکلات جسمی و روحی ناشی از آن روزها هنوز در بسیاری از زنان مبارز باقی مانده است، اما آنچه نیرومندتر از دردهاست، حافظه ایمان و پایداری است که نسل‌ها را بیدار نگه داشت.

نسل امروز، نیازمند بازسازی بنیه فرهنگی و تربیتی خانواده‌هاست 

وی با تأمل بر وضعیت امروز جامعه تصریح کرد: ما امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز داریم ریشه فرهنگی و تربیتی خانواده‌ها را تقویت کنیم. آموزش و پرورش و حتی حوزه‌ها باید بنیه‌ای محکم داشته باشند، نه اینکه تنها به شاخه‌ها و ظواهر بسنده کنند.

نانکلی افزود: اگر خانواده‌ها در تربیت فرزندان خود دقت نکنند و مفهوم واقعی تعلیم و تربیت را نشناسانند، نسل آینده از درک ایمان و پایداری تهی می‌شود. باید وقت بگذاریم تا به فرزندانمان بیاموزیم چگونه فکر کنند، چگونه بخوانند و چگونه ارزش‌ها را در زندگی معنا کنند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: حفظ ایمان، عفت و هویت اسلامی بزرگ‌ترین درس دوران مقاومت است. اگر این روحیه در نسل‌های بعدی استمرار یابد، انقلاب اسلامی همچنان زنده و استوار خواهد ماند.